Hoe moeilijk kan het uitspreken van een woord van drie letters zijn? Voor velen heel erg moeilijk. Als je mij vraagt wat ze kinderen op de lagere school direct zouden moeten leren is hoe ze duidelijk "Nee!" moeten zeggen tegen dingen die ze echt niet willen. Grappig genoeg hebben jongere kinderen dat nog ingebakken zitten. Wel eens een peuter meegemaakt die in de ferme "NEE!"-fase zit? Ouders kunnen zich daar zeer ongemakkelijk onder voelen en zo krijgt het kind de eerste signalen dat nee zeggen niet gewenst is.
Het leven zit vol tegenstrijdigheden en voor een opgroeiend kind is dat lastig. Je jeugd legt de basis voor de rest van je leven. Wanneer je dan al leert dat ja zeggen betekent dat je dan lief, behulpzaam en beleefd bent èn dat je vanwege dat gedrag ook zeer gewaardeerd wordt, dan wordt het wanneer je ouder bent lastig om dat ingesleten patroon kwijt te raken. Je gaat denken dat je vriendschap en liefde moet verdienen door gedienstig te zijn. Dat kan leiden tot relaties die volledig uit balans zijn, of het nu privé is of op het werk. Omdat altijd ja zeggen betekent dat je jezelf niet genoeg respecteert, dus zal een ander dat ook niet doen.
Weet je? Niet iedereen hoeft jou aardig te vinden. Wanneer iedereen jou aardig vindt is dat eigenlijk geen goed teken. Het zegt waarschijnlijk dat jij heel hard je best doet om door anderen aardig gevonden te worden en de kans is groot dat je daarbij flink over je eigen grenzen heen gaat. Hoe vaak vind jij jezelf in een situatie waarbij ja zeggen voor jou negatief heeft uitgepakt? Terwijl je onderbuik gevoel je zei dat je nee wilde zeggen, maar toch deed je het niet. Omdat je bang was dat die ander dan teleurgesteld in je zou zijn, of boos op je zou worden, of omdat je dan een kans zou mislopen die nooit meer terug komt. Maar er zullen altijd nieuwe keuzes en kansen zijn.
Echt, lieve mensen: het woordje "NEE" is bevrijdend en noodzakelijk! Niet alleen voor jou, om jouw grenzen aan te geven, maar ook voor een ander om duidelijkheid te krijgen over hoe de verhoudingen liggen. Kijk maar eens naar ons kleine kikkerlandje. We hebben veel situaties momenteel die ontstaan zijn doordat er geen duidelijk "ja" of "nee" is. Politici weten dat ze de stemmen van kiezers hard nodig hebben en dat zorgt ervoor dat ze eigenlijk tegen niemand nee willen zeggen. De kiezer gaat dan immers op zoek naar een partij die ja zegt. Dus blijft het vaag; mitsen, maren, tenzij, indien... Tot niemand meer weet waar hij aan toe is.
Weet je dat er dagelijks gebruik gemaakt wordt van allerlei foefjes, zowel door bedrijven als door criminelen, om ons ja te laten zeggen tegen iets waarbij we nee voelen? Velen van ons bereiden zich graag voor wanneer we ergens nee tegen gaan zeggen. Omdat we denken het goed te moeten onderbouwen, uit beleefdheid, bijvoorbeeld. Daarom wordt vaak gebruik gemaakt van het verrassingselement. Denk aan verkopers aan je voordeur. Je bent niet op hun bezoek voorbereid, ze steken af met een heel verhaal, waarbij ze niet schromen om een beroep te doen op je gevoel van behulpzaamheid en medeleven en natuurlijk spelen ze de "nu of nooit" kaart. Nooit kun je zeggen dat je er even over na wilt denken, dan loop je die geweldige aanbieding mis. Jaja. Ook online tuinen we er massaal in. Nu hebben we gelukkig voor dat soort dingen nog een wet die ons beschermt zodat we de meeste keuzes binnen twee weken terug kunnen draaien. Maar dat kan niet bij alles.
Wanneer je leert om nee te zeggen zegt het ook veel over de ontvanger, hoe die reageert op jouw nee. Focus daar eens op, als je het nog lastig vindt. Iemand die ondanks jouw nee toch doordramt heeft geen respect voor jou. Ook niet als er gezegd wordt dat jij het ècht moet doen, want niemand anders kan het zo goed als jij. Ja doei. Tijd dat ze het leren, dan. Ook jij kunt (langdurig) ziek worden en dan draait de wereld ook gewoon door. De intonatie van jouw nee speelt ook een grote rol; sta achter jouw nee en laat geen twijfel horen in je stem. Dan denkt de toehoorder dat er nog ruimte is om je over te halen. Als een duidelijke nee nog een stap te ver is voor je kun je altijd zeggen: "ik moet hier even over nadenken, ik kom er op terug bij je". Zo kun je rustig op jouw tempo voor- en tegens tegen elkaar afwegen. Blijf daarbij bedenken dat niemand het recht heeft om jou onder druk te zetten.
Je zult merken dat het steeds makkelijker wordt naarmate je het vaker zegt. Voorkom dat je balend en wel jezelf weer eens in een situatie aantreft waar je niet had willen zijn. Maak ook geen excuses voor de verzoeker, doe geen aannames, laat niet het probleem van een ander jouw probleem worden. Jouw leven, jouw keuzes. Denk niet dat nee zeggen onbeleefd is; we voegen er vaak een uitleg aan toe om de afwijzing te verzachten. "Nee, dank je wel." "Bedankt dat je aan mij dacht, maar nee, niets voor mij". "Lief van je, maar dit is niet mijn smaak". "Dank voor de uitleg, maar ik heb geen interesse".
Waarom deze blog? Omdat we in een tijd en een wereld leven waarin duidelijk zeggen wat je wilt en wat je niet wilt belangrijker is dan ooit. Gelukkig wonen wij in een land waar dat kan en mag. Er zijn plekken genoeg waar men die vrijheid niet heeft. Kijk in de spiegel, zie wie je bent en wat je waard bent. Je doet geen dingen die je niet wilt doen, NEE! Je staat niet toe dat een ander jouw grenzen niet respecteert, NEE! Je laat je niet benaderen op een manier die voor jou niet prettig is, NEE! Verwacht niet dat een ander jouw kan gedachten kan lezen, verwacht niet dat je gezicht boekdelen spreekt, verwacht niet dat een non-verbaal signaal voldoende is, spreek het uit. Laat geen ruimte open voor misverstand.
En, tenslotte: laat je nooit een schuldgevoel aanpraten vanwege jouw nee. Alleen slechte verliezers die niet om kunnen gaan met afwijzing doen dat, als reactie. Voorbeeldje van ongepaste reacties op jouw duidelijke nee:
Je bent niet de persoon die ik dacht dat je was. (Jammer dan.)
Ik had beter van jou verwacht. (Dan waren je verwachtingen niet realistisch)
En wat moet ik nu doen? (Niet mijn probleem)
Je liet toch merken dat je interesse had? (Dat heb je jezelf wijs gemaakt)
Ik rekende op je! (Dat is wel erg voorbarig als je me nog niets gevraagd hebt)
Je stelt me teleur. (Gelukkig stel ik mezelf niet teleur)
Deze kans krijg je nooit meer! (Dan komt er wel een andere)
Prima, maar vraag dan ook nooit meer een gunst aan mij. (Zal ik zeker niet doen nu ik zie wat voor persoon je eigenlijk bent).
Comments